Free Shaping: Μία από τις πιο δημιουργικές διαδικασίες εκπαίδευσης σκύλων

Σε αντίθεση με τις πιο γνωστές μεθόδους, όπου ο εκπαιδευτής καθοδηγεί ενεργά τον σκύλο για να εκτελέσει μια συγκεκριμένη άσκηση, το free shaping δίνει στον σκύλο την απαραίτητη ελευθερία να ανακαλύψει μόνος του ποια συμπεριφορά οδηγεί στην επιβράβευση.

Αυτή η μέθοδος προάγει τη δημιουργική σκέψη, ενισχύει την αυτοπεποίθηση του σκύλου, χτίζει εμπιστοσύνη με τον εκπαιδευτή και αποτυπώνει με μεγάλη ακρίβεια στο μυαλό του σκύλου το ζητούμενο.

Αυτό που ένας σκύλος θα ανακαλύψει μόνος του, θα το θυμάται για πάντα!

Τι είναι το Free Shaping;

Είναι η διαδικασία εκπαίδευσης μιας συγκεκριμένης άσκησης, όπου εμείς θα έχουμε εντελώς παθητικό ρόλο, και θα ενισχύουμε κάθε βήμα που κάνει ο σκύλος προς το ζητούμενο. Αυτά τα βήματα επιβραβεύονται για ορισμένες φορές, και έπειτα περιμένουμε να προχωρήσει στο επόμενο. Η διαδικασία αυτή θα δημιουργήσει εκνευρισμό στον σκύλο, και ο εκνευρισμός θα τον οδηγήσει να δοκιμάσει και κάτι ακόμα. Έτσι ο σκύλος αρχίζει να σκέφτεται όλους τους πιθανούς συνδυασμούς κινήσεων για να λύσει το πρόβλημα.

Η δουλειά του εκπαιδευτή σε αυτή τη διαδικασία είναι να παρατηρεί και να μαρκάρει σωστά κάθε βήμα του σκύλου προς το ζητούμενο. Για παράδειγμα, αν η άσκηση είναι ο σκύλος να ανεβεί σε μια καρέκλα, θα μαρκάρουμε το ότι κινήθηκε κοντά στην καρέκλα, έπειτα ότι την περιεργάστηκε, έπειτα ότι την ακούμπησε, έπειτα ότι έκανε μια προσπάθεια να ανεβάσει τα πόδια του πάνω, και τέλος ότι πήρε την απόφαση να πηδήξει πάνω στην καρέκλα.

Όσοι είστε στην ηλικία μου, σίγουρα θα θυμάστε το παιχνίδι που παίζαμε με τους φίλους μας σε παιδικά πάρτυ που το ονομάζαμε Κρύο - Ζέστη.

Όπου ένας φίλος μας προσπαθούσε να κάνει κάτι πολύ συγκεκριμένο χωρίς να γνωρίζει τι είναι αυτό, ενώ η υπόλοιπη παρέα ξέραμε ακριβώς το ζητούμενο. Έτσι καθοδηγούσαμε τον φίλο μας, λέγοντας κρύο όταν απομακρυνόταν από το ζητούμενο και ζέστη όταν κόντευε σε αυτό!

Αυτή η διαδικασία λοιπόν παιχνιδιού, είναι βασισμένη σε αυτή την τεχνική εκπαίδευσης. 

Τα πλεονεκτήματα του Free Shaping

Ένας σκύλος που θα δουλέψει με αυτό το σύστημα αναπτύσσει την αυτονομία του και αυξάνεται η δημιουργικότητά του. Το ότι ο σκύλος παίρνει πρωτοβουλίες και δεν περιμένει “μασημένη τροφή”, είναι πολύ σημαντικό για να αναπτύξει την τάση για εξερεύνηση και πάθος για τη λύση προβλημάτων.

Θα βοηθήσει έναν σκύλο που δεν έχει ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά αυτοπεποίθησης, να πιστέψει περισσότερο στον εαυτό του και να νιώσει σημαντικός. Είναι μια διαδικασία που θα βοηθήσει πολύ τα σκυλιά με στρες, φοβίες, ανασφάλειες κ.α. Όταν θα καταλάβουν πως μπορούν να ελέγξουν την κατάσταση με τις αποφάσεις τους, η αύξηση στην αυτοπεποίθησή τους είναι ραγδαία. 

Θα αναπτύξει την ανάγκη του σκύλου, να εμπλέκεται ενεργά στη διαδικασία της εκπαίδευσης και θα βελτιώσει την επικοινωνία που έχει με εμάς. Κάνει κάτι, για να δει αν εμείς θα ενεργοποιηθούμε. Αυτό έχει σημαντικό αντίκτυπο στον τρόπο που ο σκύλος μας, προσπαθεί να μας βάλει στην εκπαίδευση. Είναι σαν να μας λέει, έλα για προπόνηση!! Αυτό θα ισχυροποιήσει τον δεσμό μας με τον σκύλο μας, και ο σκύλος θα νιώσει σημαντικό μέλος της ομάδας μας.

Σε περιπτώσεις που οι συμβατικές μέθοδοι εκπαίδευσης δεν δίνουν αποτελέσματα, ένας προπονημένος σκύλος σε αυτό το σύστημα, θα αρχίσει να σκέφτεται πολύ πιο σύνθετα και ενεργά, για να βρει την λύση. Έτσι σταδιακά, θα μας δώσει την ευκαιρία να δουλέψουμε σε σύνθετο ασκησιολόγιο με καλύτερες πιθανότητες επιτυχίας.

Το free shaping δεν θα ωφελήσει μονάχα τον σκύλο. Τα οφέλη είναι πολλά και για τον εκπαιδευτή.

Ο εκπαιδευτής που θα εμπλακεί σε αυτόν τον τρόπο εκπαίδευσης, θα αναγκαστεί να παρατηρήσει πολύ πιο ενεργά την γλώσσα σώματος του σκύλου του, και έτσι θα αποκτήσει οξυδέρκεια και καλύτερη αντίληψη. Θα τον βοηθήσει να αντιληφθεί μικρές αλλαγές στην συμπεριφορά του σκύλου και αλλαγές στο σώμα του, και έτσι θα εντοπίζει πολύ καλύτερα τις φαινομενικά ανύπαρκτες ενδείξεις που κάνουν μεγάλη διαφορά, αν κάποιος μπορεί να τις κατανοήσει. Θα αρχίσει να βλέπει αυτά που οι υπόλοιποι δεν μπορούν να δουν.

Θα αναπτυχθεί επίσης η υπομονή του εκπαιδευτή, μια αρετή που είναι άκρως απαραίτητη για την πετυχημένη εκπαίδευση σκύλων.

Ένα ακόμα πολύ σημαντικό όφελος για τον εκπαιδευτή, είναι πως θα τον αναγκάσει να δουλέψει μεθοδικά με πλάνο εκπαίδευσης, αφού πριν από κάθε προπόνηση, θα πρέπει να αποδομήσει σε μικρά βήματα την ολοκληρωμένη άσκηση που θα εκπαιδεύσει.

Αυξάνει επίσης την δημιουργικότητα του εκπαιδευτή, και τον ωθεί σε νέες σκέψεις σχετικά με το τι μπορεί να κάνει ένας σκύλος από μόνος του.

Τέλος, η διαδικασία αυτή είναι απολαυστική. Και για τον σκύλο και για τον εκπαιδευτή! 

Πως να ξεκινήσω;

Πρώτα, πρέπει να επιλέξεις τον χώρο που θα κανείς προπόνηση. Δεν γίνεται να προοδεύσεις εσύ και ο σκύλος σου, αν υπάρχουν ανεξέλεγκτοι περισπασμοί στο περιβάλλον σας. Η συγκέντρωση τόσο του σκύλου, όσο και η δική σου, είναι το παν.

Δίδαξε στον σκύλο σου το Clicker. Αν δεν θέλεις, δίδαξέ του το Μπράβο. Εγώ προτιμώ το clicker, για να είμαι όσο το δυνατόν πιο παθητικός στη διαδικασία.

Δημιούργησε ένα πλάνο εκπαίδευσης. Θα ξεκινήσεις καταγράφοντας τον τελικό σου στόχο, και θα αρχίσεις να σκέφτεσαι ποιο βήμα είναι πριν από αυτόν τον στόχο. Και ποιο βήμα είναι πριν. Θα καταγράψεις όλα τα βήματα που είναι προαπαιτούμενα για να κατακτήσει ο σκύλος τον τελικό στόχο. Απομνημόνευσε αυτά τα βήματα, πριν ξεκινήσεις την προπόνηση. Θα πρέπει να είσαι σε θέση να τα αναγνωρίσεις την ώρα που θα συμβούν. Κάθε συμπεριφορά, είναι μια μικρή αλυσίδα από ενέργειες. Σε αυτό το σύστημα εκπαίδευσης κάθε βήμα πρέπει να επιβραβευθεί.

Ξεκίνα με κάτι απλό. Για παράδειγμα πάρε ένα μαξιλάρι, και όρισε ως τελικό στόχο το να ανεβεί πάνω στο μαξιλάρι. Άδειασε το δωμάτιο από περισπασμούς. Ο σκύλος, από περιέργεια και μόνο, θα πάει προς το μαξιλάρι για να το μυρίσει. Κλικαρε και έπειτα από 3-4 επαναλήψεις περίμενε για το επόμενο βήμα. 

Κράτα τις εκπαιδευτικές συνεδρίες σύντομες. Ο σκύλος μπορεί να τρέχει για ώρες, αλλά να σκέφτεται για λίγα λεπτά. Έχει μεγάλο κόστος ενέργειας η ενεργή σκέψη στους σκύλους. 10 με 15 λεπτά είναι ό,τι πρέπει για τις αρχικές συνεδρίες εκπαίδευσης.  Ο σκύλος πρέπει να αποκτήσει πάθος και εμμονή με τη διαδικασία. Μη τον κάνεις να βαριέται!

Μην ανεβάζεις τις απαιτήσεις σου απότομα και μη το κάνεις πολύ εύκολο. Η απογοήτευση σε αυτά τα στάδια, είναι προ των πυλών. Πρόσεχε τι ζητάς. Ο σκύλος σου πρέπει να νιώθει σημαντικός και όχι άχρηστος. Κανείς δεν θέλει να παίξει ένα παιχνίδι που δεν έχει πρόκληση, ή είναι εντελώς δυσνόητο.

Μην είσαι ανυπόμονος. Πάρε τον χρόνο σου και δώσε χρόνο. Θα δεις ότι σύντομα ο σκύλος, θα δοκιμάζει πράγματα που δεν φανταζόσουν!

Μην επιβραβεύσεις με υπερβολή. Εδώ κινδυνεύεις να δημιουργήσεις κορεσμό, και να χαθεί το ενδιαφέρον.

Μην παραλείψεις τα μικρά βήματα. Πρέπει να υπάρχει συνοχή για να υπάρξει κατανόηση.

Το free shaping είναι μια τεχνική που θα σε κάνει καλύτερο εκπαιδευτή και τον σκύλο σου καλύτερο στην εκπαίδευση. Απαιτείται υπομονή και παρατήρηση, και όσο περισσότερο δουλέψεις με αυτό το σύστημα τόσο καλύτερα θα αρχίσεις να κατανοείς τα συναισθήματα του σκύλου σου γενικά.

Στη σχολή μας προσφέρουμε ιδιαίτερα μαθήματα για ιδιοκτήτες που θέλουν να δοκιμάσουν νέα πράγματα και για συναδέλφους που θέλουν να αναπτύξουν τις τεχνικές τους.

Επικοινώνησε μαζί μας για ό,τι χρειαστείς!

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ ΣΤΟ BLOG ΜΑΣ: Το engagement στην εκπαίδευση σκύλων.