Προβληματική συμπεριφορά σκύλων. Η αλήθεια που αποφεύγουμε. | Μέρος 1ο

Έχω παρατηρήσει μέσα από τη δουλειά που διάλεξα να κάνω, πως είναι πολύ εύκολο σε μας τους ανθρώπους, ό,τι δεν μας ταιριάζει ή ό,τι μας δυσκολεύει στο σκύλο μας, οποιαδήποτε συμπεριφορά (του σκύλου) δεν ταιριάζει με τα δεδομένα μας, αυθαίρετα να ονομάζεται προβληματική. Πολλές φορές ακόμα και από επαγγελματίες εκπαιδευτές ή κτηνιάτρους.

Πολύ εύκολο να ονομάσεις προβληματικό κάτι που απλά θα εξηγήσει σε σένα αυτό που δεν μπορείς ή δε θέλεις να καταλάβεις, με σκοπό να τραβήξεις το βλέμμα σου από το τι πραγματικά συμβαίνει. Σε δεύτερη φάση, είναι ακόμα πιο εύκολο να πεις ότι αυτό που συμβαίνει θα το καταπιέσω για να μη συμβαίνει άλλο και να συνεχίσω τη ζωή μου ήρεμα χωρίς να χρειάζεται να ασχολούμαι πλέον με αυτό.

Φυσικά το παραπάνω λειτουργεί και αντίστροφα. Αμέτρητες φορές έχω ακούσει τη φράση, “εεε σκύλος είναι θα δείξει και τα δόντια του’’. Προσπαθώντας να καλύψουμε συμπεριφορές ή να καμουφλάρουμε αντιδράσεις ως φυσικές που υπό άλλες συνθήκες ο σκύλος σου δε θα εκδήλωνε ποτέ.

Μία και μόνο πράξη αν εξεταστεί από διαφορετικό πρίσμα ενδεχομένως να μας δώσει διαφορετικά στοιχεία και να καταλήξουμε σε διαφορετικό συμπέρασμα. Για παράδειγμα αν δεις ένα σκύλο να δαγκώνει κάποιον στο δρόμο θα πεις (και λογικό είναι) ''Βρε το παλιόσκυλο, τι άγριο που είναι''. Αν όμως δεις ένα σκύλο να δαγκώνει έναν άνθρωπο που προσπάθησε να χτυπήσει τον ιδιοκτήτη του θα πεις (και πάλι λογικό είναι) ''Ωωωω Θεέ μου, τι ήρωας είναι αυτός!?!?''.

Το παράδειγμα είναι εύκολο να το καταλάβεις, στην πραγματική ζωή όμως είναι δύσκολο να διακρίνεις πότε υπάρχει (κατά τον ορισμό του σκύλου) πρόβλημα και θεωρεί πως πρέπει να αντιδράσει, επέμβει, δραπετεύσει, γαβγίσει, δαγκώσει κοκ. Με λίγα λόγια, τις περισσότερες φορές το “κίνητρο” είναι κρυμμένο.

Θα πρέπει να ορίσουμε τι θεωρείται προβληματική συμπεριφορά και ένα λογικό ηθικό πλαίσιο μέσα στο οποίο θα μπορέσουμε να εξετάσουμε αν η συγκεκριμένη συμπεριφορά είναι όντως προβληματική.

Έτσι έχουμε δυο κύριες κατηγορίες, στις συμπεριφορές που ο σκύλος θα εκδηλώσει από μόνος του και ανάλογα θα καθοδηγηθεί, και αυτές που θα εκδηλώσει και δε θα καθοδηγηθεί καθόλου ή σωστά ή που επίτηδες θα τον καθοδηγήσουμε σε κάτι προβληματικό (μαθημένη επιθετικότητα).

Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε πως στις συμπεριφορές που εκδηλώνει ο σκύλος δεν θεωρεί ότι κάνει κάτι κακό σύμφωνα με το δικό του κώδικα, οπότε θα πρέπει να επέμβω και να τον διδάξω κάτι διαφορετικό. Στην πρώτη κατηγορία για παράδειγμα ουρεί στο σαλόνι, τον διδάσκω να ουρεί στη βόλτα. Στη δεύτερη κατηγορία ο σκύλος εκδηλώνει συμπεριφορές που διδάχθηκε είτε ηθελημένα είτε άθελά μου. Για παράδειγμα, ο σκύλος έχει έντονη κυνηγετική τάση προς τις γάτες από μικρή ηλικία και εγώ, έτσι γιατί μου φάνηκε πολύ σωστό, τον επικροτώ λέγοντας κιόλας τη φράση “πάρτη αγόρι μου”. Ο σκύλος με την επανάληψη, φθάνει στο συμπέρασμα ότι το να κάνω σαν τρελός όταν βλέπω γάτα είναι σωστό. Αν βρεθεί και χωρίς λουρί, αυτή η ενέργεια που έχει συσσωρεύσει, θα τον οδηγήσει ενδεχομένως στο να σκοτώσει τη γάτα!!

Για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε αν κάτι πάει λάθος με το σκύλο μας, αυτό που πρωτίστως πρέπει να κάνουμε είναι να δημιουργήσουμε ένα σύνολο κανονισμών σύμφωνα με τους οποίους η συμπεριφορά του ζώου μας πρέπει να συμμορφωθεί. Αυτό το σύνολο κανονισμών ορίζεται από εμάς και μόνο διότι πολύ απλά σε κάθε σπίτι λειτουργούν διαφορετικοί κανόνες. Πέρα από αυτό όμως, υπάρχουν κάποιοι γενικοί κανόνες συμπεριφοράς που όλοι οι σκύλοι που ανήκουν σε κάποιον άνθρωπο πρέπει να ακολουθούν. Για να καταλάβεις καλύτερα τη διαφορά, δεν επιτρέπεται να αφήνεις το σκύλο σου να με δαγκώνει ή να πηδάει πάνω μου, αλλά δεν είσαι υποχρεωμένος να κατεβάσεις το σκύλο σου από τον καναπέ σου επειδή εμένα δεν μου αρέσει.

Έτσι εγώ προσωπικά καταλήγω σε δύο ζητούμενα για να ορίσω αν ένα σκυλί έχει προβληματική συμπεριφορά.

Α) Ο σκύλος που ανήκει σε άνθρωπο και ζει στην κοινωνία των ανθρώπων, δεν πρέπει να είναι επικίνδυνος για άλλους ανθρώπους ή ζώα και να είναι ισορροπημένος χωρίς φοβίες και

Β) Ο σκύλος που ανήκει σε άνθρωπο και ζει στην κοινωνία των ανθρώπων, δεν πρέπει να γίνεται ενοχλητικός προς άλλους ανθρώπους ή ζώα. Οι συμπεριφορές σε αυτές τις δύο κατηγορίες είναι περισσότερο ανεπιθύμητες παρά προβληματικές. Τι εννοώ;

Τώρα ξεκινάει το ωραίο κομμάτι.

Το πιο δύσκολο είναι να δεχθείς ότι η προβληματική συμπεριφορά ξεκινάει από σένα. Παίρνεις το σκύλο σπίτι σου άλλα δεν είναι άνθρωπος οπότε θα κάνει ότι είναι προγραμματισμένος να κάνει. Για να λειτουργήσει διαφορετικά, θα πρέπει να τον διδάξεις για να μην έχεις φυσικές συμπεριφορές που για σένα είναι ανεπιθύμητες/προβληματικές. Οπότε αν δεν τον διδάξεις, στην πραγματικότητα δεν έχεις ένα προβληματικό σκύλο, έχεις απλά ένα σκύλο, που δεν έχει εκπαιδευτεί να κάνει διαφορετικά πράγματα από τα πράγματα που κάνουν οι σκύλοι.

Κανένα ζωάκι δεν θα πήγαινε στη φωλιά του σκύλου σου για να παραπονεθεί επειδή γαβγίζει στις 3 το ξημέρωμα, κανένα ζωάκι δε θα μάλωνε το σκύλο σου αν έσκαβε μια τρύπα στο δάσος, κανένα ζωάκι δεν θα θεωρούσε δολοφόνο το σκύλο σου αν τον έβλεπε να σκοτώνει ένα άλλο ζωάκι. Αυτή είναι η ζωή στη φύση. Αφού πήρες το σκύλο στο σπίτι, ετοιμάσου να τον διδάξεις άλλα πράγματα, άλλους κανόνες και άλλη συμπεριφορά από αυτά που είναι προγραμματισμένος από τη φύση του να κάνει.  

Ηθικός και συναισθηματικός κώδικας

Να σημειώσουμε επίσης πως ο σκύλος δεν έχει τον ίδιο ηθικό και συναισθηματικό κώδικα με εμάς οπότε το να προσπαθείς να καταλάβεις γιατί ο σκύλος σου δε νιώθει τύψεις μετά από το πνίξιμο μιας γάτας είναι άτοπο. Επίσης είναι άτοπο να προσπαθείς να τον κάνεις να μη θέλει να σκοτώσει τη γάτα. Μπορείς να τον διδάξεις ότι απαγορεύεται σύμφωνα με τους δικούς σου κάνονες, αλλά να τον κάνεις να μη το θέλει, όχι.

Κάτι που θα έπρεπε να σε νοιάζει πριν πάρεις σκύλο ή όταν αρχίσει ο σκύλος που πήρες να εμφανίζει τα “προβλήματα” που σε απασχολούν, είναι η εκτροφή του. Δηλαδή; Τα τεριέ σε γενικές γραμμές είναι ζώα που δεν ανέχονται εύκολα άλλα ζώα κοντά τους. Είναι και λογικό. Τα Jack Russell Terrier για παράδειγμα επί σειρά ετών υπήρχαν σε σπίτια και φάρμες για να σκοτώνουν άλλα ζώα!! Οπότε προετοιμάσου για μια συμπεριφορά που για σένα είναι προβληματική αλλά για το σκύλο σου είναι φυσικότατη!!

Οι κυνηγητικές φυλές δημιουργήθηκαν για να....μάντεψε... κυνηγάνε!! οπότε, όταν πάρεις ένα σέτερ και πας σαν κύριος να πιεις το καφεδάκι σου με τα καλά σου τα ρούχα σε ένα μαγαζί και ο σκύλος σου κάνει σαν παλαβός (για τα δικά σου κριτήρια) επειδή στην πλατεία έχει περιστέρια, εεεε, δεν φταίει ο σκύλος, ούτε έχει προβληματική συμπεριφορά!! Κάνει αυτό που οι σκύλοι αυτής της κατηγορίας κάνουν με όλο τους το είναι!! 

Μείνετε συντονισμένοι… Σύντομα το 2o μέρος.

Τσιαντής Άκης, επαγγελματίας εκπαιδευτής σκύλων

Balanced Dog Training Team