Ο σκύλος που θα ήθελα να έχω στη ζωή μου

Από την πρώτη στιγμή που θα αποφασίσει κάποιος να υιοθετήσει ένα σκύλο θα ξεκινήσει να σκέφτεται την επαφή που θα έχουν μελλοντικά, χτίζοντας στο μυαλό του μια κατάσταση που ενδεχομένως να απέχει πολύ από την πραγματικότητα που έρχεται.

Ποιες είναι οι προσδοκίες που έχουν οι περισσότεροι άνθρωποι που πρόκειται να υιοθετήσουν ένα σκύλο;

Η πρώτη πιθανή σκέψη που θα κάνει ένας μελλοντικός ιδιοκτήτης σκύλου είναι ότι η σχέση του με τον σκύλο που θα υιοθετήσει θα είναι ιδανική. Ιδανική ως προς τα δικά του δεδομένα φυσικά και αυτό είναι υποκειμενικό. Θα σκέφτεται ότι ο σκύλος θα τον αγαπάει, ότι θα δέχεται τα χάδια του και ότι θα είναι υπάκουος και απόλυτα πρόθυμος να ακολουθήσει κάθε του απαίτηση στην καθημερινότητά τους. Θα σκέφτεται πως τίποτα δεν θα είναι σημαντικότερο από εκείνον για το σκύλο του, πως τα άλλα ζώα και οι άλλοι άνθρωποι θα έχουν μικρότερη σημασία για εκείνον από ότι αυτός.

Τι συμβαίνει όταν τελικά έρχεται ο σκύλος στη ζωή τους;

Όταν τελικά έρχεται ο σκύλος στη ζωή τους παθαίνουν ένα μικρό σοκ, καθώς δεν πίστευαν πως ένα κουτάβι μπορεί να είναι τόσο απαιτητικό σε σχέση με το χρόνο που πρέπει να αφιερώσουν και την εμπειρία που διαθέτουν. Είναι συνήθως όμως υπομονετικοί και πιστεύουν πως μεγαλώνοντας αυτό θα αλλάξει. Στη συνέχεια, με τον ερχομό της εφηβείας του σκύλου αρχίζουν να προβληματίζονται… «Γιατί δεν είναι όλα όπως τα είχαν φανταστεί; Γιατί ο σκύλος τους δεν είναι υπάκουος; Γιατί κάνει ζημιές; Γιατί όταν βγαίνουν βόλτα ασχολείται με οτιδήποτε άλλο εκτός από αυτούς;». Αρχίζουν σιγά σιγά τα προβλήματα, οι αντιδράσεις, ενεργοποιούνται ουσιαστικά τα ένστικτα του σκύλου. Εν συνεχεία, ο καιρός περνάει και ο σκύλος μεγαλώνει και ενηλικιώνεται. Πλέον έχει αναπτύξει σταθερές εδραιωμένες συμπεριφορές. Συμπεριφορές που στις περισσότερες περιπτώσεις οι ιδιοκτήτες ούτε είχαν φανταστεί, ούτε ήθελαν να έχει ο σκύλος τους. Προβληματικές συμπεριφορές που καθιστούν τη συμβίωσή τους κάθε άλλο παρά ιδανική, και δεν έχουν σε καμία περίπτωση σχέση με το πώς φαντάζονταν το δικό τους σκύλο.

Γιατί όμως δημιουργήθηκαν αυτές οι συμπεριφορές και συνεπώς αυτά τα προβλήματα στη συμβίωση; Σε ποιες αιτίες οφείλονται; Θα μπορούσαν άραγε να είχαν αποφευχθεί; Υπάρχει κάτι που μπορούν να κάνουν για να βελτιώσουν τα προβλήματά τους και κατ’ επέκταση τη μεταξύ τους σχέση; Ας δούμε μαζί τι πραγματικά συμβαίνει…

Μια από τις βασικότερες αιτίες ανάπτυξης προβληματικής συμπεριφοράς είναι η λάθος διαχείριση σε σχέση με τον χαρακτήρα και τη γενετική προδιάθεση του σκύλου

Ένα από τα πιο συχνά προβλήματα που θα συναντήσουμε στην εκπαίδευση σκύλων, το οποίο και οδηγεί στα προαναφερθέντα προβλήματα, είναι η λάθος διαχείριση που έχουν ορισμένοι ιδιοκτήτες προς το σκύλο τους σε συνάρτηση με το χαρακτήρα του.

Παρατηρούμε ότι αρκετοί ιδιοκτήτες σκύλων, δεν είναι σε θέση να ελέγξουν τα συναισθήματα τους και έχουν μια διαστρεβλωμένη εικόνα για το ποιος είναι πραγματικά ο χαρακτήρας και οι ανάγκες του σκύλου τους. Το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι ότι συμπεριφέρονται στο σκύλο τους με βάση το πως θα ήθελαν να είναι και όχι όπως πραγματικά είναι. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα όρια που θα τεθούν στη ζωή αυτού του σκύλου, να μην είναι τα απαιτούμενα, η διαχείριση του να είναι λανθασμένη και οι πραγματικές του ανάγκες του να μην καλύπτονται.

Τι σημαίνει ο όρος διαχείριση στην εκπαίδευση σκύλων;

Με τον όρο διαχείριση, εννοούμε όλες τις αντιδράσεις που έχει ή δεν έχει ένας ιδιοκτήτης όταν ο σκύλος του εκτελεί ενέργειες. Επίσης με την έννοια διαχείριση εννοούμε τον τρόπο (τεχνική) αντιμετώπισης συμπεριφορών που χρησιμοποιεί. Η σωστή διαχείριση χαρακτηρίζεται από την ισορροπημένη διαμόρφωση της καθημερινότητας, τις ελευθερίες και τους περιορισμούς που πρέπει να θέσει ο κηδεμόνας με γνώμονα το χαρακτήρα και τις ανάγκες που έχει ο σκύλος του.

Επιπροσθέτως, στα πλαίσια της διαχείρισης εντάσσεται και όλο το φάσμα της εφαρμογής του προγράμματος του σκύλου στην καθημερινότητα του αλλά με τρόπο τέτοιο που θα αφήνει μηδενικά έως ελάχιστα περιθώρια για να αναπτυχθεί ή να επανεμφανιστεί μια προβληματική συμπεριφορά. 

Ας αναφέρουμε σε αυτό το σημείο μερικά από τα συχνότερα παραδείγματα λάθος διαχείρισης έτσι ώστε να αντιληφθείτε πλήρως τον όρο:

1.     Όταν ο σκύλος μας γαβγίζει και μας ενοχλεί αλλά εμείς τον χαϊδεύουμε.
2.     Όταν ο σκύλος μας ανεβαίνει στο τραπέζι την ώρα που τρώμε, διαχειριζόμαστε λάθος την κατάσταση καθώς έχουμε αφήσει το περιθώριο στο σκύλο να εκτελέσει τη συγκεκριμένη συμπεριφορά χωρίς να του έχουν τεθεί όρια και κανόνες.
3.    Αν ο σκύλος μας έχει ανάγκη από άσκηση και δεν του την παρέχουμε, διαχειριζόμαστε με λάθος τρόπο την ενέργεια που θα πρέπει να εκτονώσει. 
4.    Ακόμη, εάν ο σκύλος μας ανήκει στις δυναμικές φυλές και του δίνουμε ανεξέλεγκτες ελευθερίες, χωρίς να τον έχουμε εκπαιδεύσει, διαχειριζόμαστε λάθος τη φύση του.

Ποια είναι λοιπόν η κατάλληλη προσέγγιση στη διαχείριση ενός σκύλου;

Πρέπει να καταλάβουμε εξετάζοντας όλα τα παραπάνω πως ο τρόπος διαχείρισής μας απέναντι σε ένα σκύλο θα πρέπει να είναι ανάλογος των αναγκών και των χαρακτηριστικών του και όχι ανάλογος του προτύπου και των προσδοκιών που έχουμε εμείς στο μυαλό μας για αυτόν. Θα πρέπει να δεχθούμε πως η θέσπιση ορίων και κανονισμών είναι αναγκαίο κομμάτι της ομαλής συμβίωσης με ένα ζώο. Αν για παράδειγμα, διαχειριζόμαστε ένα σκύλο της φυλής των Pit Bull σαν Yorkshire Terrier  αλλά και το αντίστροφο, η αποτυχία πρέπει να θεωρείται δεδομένη και δεν οφείλεται στο σκύλο μας.

Πως όμως θα καταλάβουμε ποιες είναι οι ανάγκες και οι απαιτήσεις ενός σκύλου και συνεπώς η κατάλληλη διαχείριση για αυτόν;

Με τη βοήθεια του εκπαιδευτή θα μπορέσουμε να μάθουμε ποια είναι η κατάλληλη διαχείριση για το σκύλο μας. Ο εκπαιδευτής, χάρη στις γνώσεις και την εμπειρία του, είναι σε θέση να μας καθοδηγήσει για το πως θα πρέπει να διαχειριστούμε το σκύλο μας. Λαμβάνοντας υπόψιν τα γενετικά χαρακτηριστικά και τον χαρακτήρα του σκύλου σας, θα δημιουργήσει ένα πρόγραμμα διαχείρισης και ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης ειδικά για εσάς και το σκύλο σας με στόχο την αρμονική συμβίωσή σας αλλά και την ευζωία του σκύλου. Στην αντιμετώπιση και διόρθωση προβλημάτων συμπεριφοράς ενός σκύλου, όλα ξεκινούν και τελειώνουν στον ιδιοκτήτη. Στόχος σε αυτή τη συνθήκη είναι ο κηδεμόνας με τη βοήθεια του εκπαιδευτή να μπορέσει να αντιληφθεί ποιος είναι πραγματικά ο σκύλος του και ποιος ο τρόπος διαχείρισης που θα πρέπει να υιοθετήσει για να λύσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει.

Ποιο είναι το μυστικό για να αναθρέψει κάποιος το σκύλο των ονείρων του;

Υπάρχει μια αλληλουχία πραγμάτων που οδηγούν στη σωστή ανατροφή ενός σκύλου και στη δημιουργία μιας ανιδιοτελούς σχέσης εμπιστοσύνης και αλληλοσεβασμού μεταξύ ιδιοκτήτη και σκύλου. Ας πάρουμε τα πράγματα όμως ένα ένα, με τη σειρά.  

1. Η κατάλληλη επιλογή σκύλου

Η επιλογή ενός σκύλου στη ζωή μας θα πρέπει να γίνει συνειδητά, υπολογίζοντας το χαρακτήρα του, τα χαρακτηριστικά της φυλής του, τις απαιτήσεις του, καθώς και τις δικές μας προσδοκίες. Αν θέλουμε ένα σκύλο φύλακα και προστάτη, καχύποπτο με τους ξένους και απρόθυμο για συναναστροφές με άλλα ζώα δεν πρέπει να υιοθετήσουμε  π.χ. ένα Golden Retriever και να το διαχειριστούμε σαν να είναι Doberman. Ακολουθώντας αυτήν την πρακτική είναι λογικό να απογοητευθούμε καθώς η φυλή που διαλέξαμε δεν είναι κατάλληλη για την εργασία που θέλουμε. Παράλληλα λόγω της λανθασμένης διαχείρισης ο σκύλος θα αναπτύξει εν καιρώ μια προβληματική συμπεριφορά και σταδιακά θα χαθεί το σημείο επαφής και επικοινωνίας μαζί του. 

2. Η ισορροπημένη διαχείριση

Μέσω ενός σωστού προγράμματος διαχείρισης και θέσπισης κανόνων και ορίων θα καταφέρουμε να έχουμε μια ιδανική συμβίωση και έναν ευτυχισμένο σκύλο. Εάν διαχειριζόμαστε το σκύλο μας με γνώμονα τη γενετική του προδιάθεση, το χαρακτήρα του και τις ανάγκες του η επιτυχία είναι δεδομένη. Υιοθετώντας π.χ. ένα Doberman και εκπαιδεύοντας το για να γίνει φύλακας, εξασκώντας το καθημερινά και παρέχοντάς του ότι έχει ανάγκη, θα καταφέρουμε να έχουμε ένα χαρούμενο σκύλο και να εκπληρώσουμε τις προσδοκίες μας.

3. Η σωστή καθοδήγηση από έναν εκπαιδευτή

Είναι σημαντικό εάν θέλουμε να αναθρέψουμε έναν ευτυχισμένο σκύλο να εμπιστευτούμε έναν εκπαιδευτή. Πρέπει σε κάθε περίπτωση, είτε πρόκειται να υιοθετήσουμε σκύλο και θέλουμε να μάθουμε τι σκύλος ταιριάζει στις προσδοκίες και στον τρόπο ζωής μας είτε θέλουμε βοήθεια για να βελτιώσουμε την συμβίωση με το σκύλο μας, να εμπιστευτούμε έναν επαγγελματία εκπαιδευτή σκύλων. Χάρη στην εμπειρία και τις γνώσεις του είναι σε θέση να μας κατευθύνει για την καταλληλότερη επιλογή σκύλου ή για την κατάλληλη προσέγγιση στην εκπαίδευση και στην διαχείριση του σκύλου που έχουμε.

4. Η αφοσίωση

Όλα τα παραπάνω απαιτούν τη διάθεση χρόνου για την εκπαίδευση του σκύλου μας, την υπομονή και την επιμονή μας. Δυστυχώς ή ευτυχώς, δεν μπορεί ένας σκύλος από μόνος του να ανταποκριθεί στις δικές μας προσδοκίες και στα δικά μας θέλω. Πρέπει να δουλέψουμε σκληρά για να αναθρέψουμε τον σκύλο των ονείρων μας. Επίσης, είναι αυτονόητο πως δεν θα πρέπει να σταματήσουμε να δουλεύουμε ποτέ εάν θέλουμε να διατηρήσουμε το αποτέλεσμα που έχουμε κερδίσει κατά την ανατροφή του σκύλου μας. Πρέπει συνεχώς να αφιερώνουμε χρόνο για την εδραίωση και διατήρηση του αποτελέσματος.

Από την εμπειρία μας…

Είναι πραγματικά γοητευτικό όταν βλέπουμε κάποιον να έχει έναν πολύ δυναμικό σκύλο που είναι άψογος σε συμπεριφορά και υπακοή. Πρέπει όμως να αναγνωρίσουμε πως οι άνθρωποι που το κατάφεραν έχουν ακολουθήσει όλα τα παραπάνω βήματα σωστά. Ένας σκύλος που μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα με τον όγκο του, την ορμή του, τα νεύρα του και το στόμα του, χρειάζεται έλεγχο. Ο άνθρωπος που έχει καταφέρει να έχει τέτοιο έλεγχο, έχει ξοδέψει χρόνο στην εκπαίδευση τόσο του σκύλου του όσο και στη δική του! Δεν αρκεί το “κάτσε” και το “κάτω”, για να θεωρηθεί ένας σκύλος υπάκουος. Όπως έχουμε πει και στο παρελθόν, αυτό από μόνο του δεν είναι εκπαίδευση.  

Ο άνθρωπος πίσω από το σκύλο είναι ο παράγοντας της επιτυχίας και της γενικής εικόνας του.

Αν δεν είμαστε διατεθειμένοι να μάθουμε και να αλλάξουμε τον τρόπο που διαχειριζόμαστε το σκύλο μας, να τον διαχειριστούμε όπως πραγματικά είναι και όχι όπως θα θέλαμε να είναι, δε θα τα καταφέρουμε. Η σωστή διαχείριση ενός σκύλου είναι μια μορφή εκπαίδευσης που απαιτεί εμπειρία, όρεξη και αφοσίωση.

Ευτυχώς, η διαχείριση δεν μπορεί να είναι ίδια σε όλα τα σκυλιά και λέμε ευτυχώς καθώς αυτή είναι και η μαγεία που υπάρχει στη σωστή εκπαίδευση ενός σκύλου! Η ικανότητα της ανάλυσης της συμπεριφοράς, του χαρακτήρα του σκύλου και το χτίσιμο της σωστής διαχείρισης σε σχέση πάντα και με τον ιδιοκτήτη, είναι τα στοιχεία εκείνα που θα κάνουν να ξεχωρίσει ένα τυπικό πρόγραμμα εκπαίδευσης από ένα πετυχημένο!

Άκης Τσιαντής για την Balanced Dog Training Team